Stormlicht Venlo
Onder de titel Stormlicht maken negen kunstenaars uit België, Duitsland en Nederland gedurende twee maanden gebruik van de faciliteiten van Kunstenaarswerkplaats Beeldenstorm en Grafisch Atelier Daglicht in Eindhoven. Als eerste in een reeks tentoonstellingen in de drie landen van herkomst van de deelnemende kunstenaars presenteert Museum van Bommel van Dam in Venlo de uitkomsten van de werkperiodes onder de titel Stormlicht - Work in Progress.
Voor ons is de tentoonstelling in Museum van Bommel van Dam een voortzetting van het project rond het begrip ‘fantoom’ waarmee we begonnen zijn in het gastatelier in Eindhoven. Het fantoom is verbonden met afwezigheid, de ervaring van gemis, met beelden die zich onttrekken aan het zichtbare of fysiek voelbare. Een van de uitgangspunten is de B-2 Stealth bommenwerper met de naam Spirit. Door zijn bijzondere vormgeving en radar-absorberend materiaal op de buitenkant is het vliegtuig vrijwel niet waarneembaar op radar. Het vliegtuig kan dan ook meer worden beschouwd als fantoom dan als object.
In deze tentoonstelling is door ons het fysiek waarneembare tot een minimum teruggebracht. Op het eerste gezicht zijn alleen enkele vuilniszakken te zien, de restanten van Wing Wall, de wandschildering op vuilniszakken die we in Eindhoven hebben gerealiseerd en die verwijst naar de in 2008 neergestorte B-2.
Op de twee raamstroken hoog in de tentoonstellingsruimte onder het plafond brengen we de namen aan van de nog bestaande 20 exemplaren van de B-2. Exotische namen als 89-0128 Spirit of Nebraska, 90-0041 Spirit of Hawaii, 88-0328 Spirit of Texas bevinden zich boven in de ruimte, in het overgangsgebied tussen binnen en buiten.
Ook maken we Sikkel V, een sticker in kleine oplage die sporadisch door het museum op de buitenramen verschijnt. De sticker heeft op het glas de taak van afschrikken. Dit wonderlijke silhouet, gebaseerd op dat van de B-2 lijkt ook op dat van de slechtvalk, die ook wel sikkelvogel genoemd wordt. Deze jager wordt door prooidieren per definitie te laat waargenomen, waardoor ze altijd kansloos, altijd het ‘geslagen’ slachtoffer zijn. De Stealth bezit eigenschappen die overeenkomen met die van de slechtvalk. Interpretaties tussen beiden vliegen hier over en weer.
Op de plattegrond van Venlo trekken we een cirkel vanuit het hart van het museum. Bewoners van woningen, winkels en bedrijven die zich exact op deze cirkel bevinden benaderen we met het verzoek om een kunstwerk, onze sticker, te adopteren en het door ons op een van de ramen te laten aanbrengen. Het silhouet doemt op in de straten rondom het museum en zo wordt de cirkel rondgemaakt. Maar onze cirkel van stickers is nooit in zijn geheel te zien, fungeert als een bezwering. Een ongrijpbaar verbonden zijn met het fantoom?
Onder het museum, precies onder de tentoonstellingsplek bevindt zich een atoombunker. Die kunnen we niet buiten ons betoog houden. Eind jaren zeventig pleit de directie van Museum van Bommel van Dam voor een uitbreiding van het museum. Dat die uitbreiding er daadwerkelijk komt, hangt samen met de bouw van een ondergrondse communicatiebunker in de directe omgeving van het museum. In de ogen van het gemeentebestuur kan de betonnen kelder namelijk perfect dienst doen als fundament voor een nieuw te bouwen tentoonstellingszaal. Bovendien lijkt moderne kunst de ideale dekmantel voor een atoombunker. In 1985, vier jaar vóór het vallen van de Berlijnse muur, besluiten de Venlose autoriteiten de gewenste uitbreiding te realiseren. Tot op heden heeft de atoombunker zijn defensieve functie behouden. Daar brengen we onze Spirit of Limbs onder, het beeld van gepropte ledematen, vervaardigd in Eindhoven. Het beeld wordt tijdelijk geconserveerd achter al die deuren en trappen, afgesloten voor het publiek. Een geheim, niet zichtbaar, wellicht voelbaar. Op deze humusdrager, klontering van ledematen, op de rug van deze delta, zijn de bovenlagen van ons concept gebaseerd. Zowel het luchtruim als het museum vinden hun anker diep onder de grond in de atoombunker.