Verloren Sterren
"In het vroege voorjaar heb ik aan een project deelgenomen in Frankrijk, onder de titel " Les Doigts d' Art", in Clairvaux les Lacs.
Na op locatie, de omgeving, het stadje, zijn heuvels met meren, de bossen te hebben verkend, stootte ik uiteindelijk op een eeuwenoude toren uit de twaalfde eeuw. Hij stond daar, net buiten het dorp, totaal afgezonderd, als een residu van de tijd. Als een voorpost, een uitkijk op dat wat komen gaat. Een lichte tinteling ging door mijn lichaam. Nieuwsgierig naar het uitzicht, hoog boven vanuit de toren, overzicht, tot rust of op andere gedachten komen. Een plek voor communicatie, van diep uit de toren voorwaarts, maar ook weer terug. Maar mijn ervaring daar boven was onvoorspelbaar anders. Verbijsterd, vastgenageld, geobsedeerd stond ik daar, tegenover een overmacht aan verstikkende lucht en zinderend licht. Het schampte de vloer van de toren; zeshoek gevangen in rond grijs gesteente. Irrealiteit, een combinatie tussen vet pointillisme en morsig opbrengen van verf staande tot aan je enkels in de materie.
Een witte schim maakte zich los boven uit de toren, beroerde mijn camera. Maakte zich tot een cirkel en verdween tussen het kozijn en de stenen muur naar buiten. Dit alles duurde slechts enkele seconden. Desoriëntatie! Opnieuw beginnen! Als gestigmatiseerd, in betovering, keek ik naar de vloer. 400 jaar uilenballen! De balken verzadigd door het salpeter uit de excrementen. Zij waren me voor geweest. Zij hadden deze post reeds in bezit genomen. Zij spiedden deze wonderschone omgeving af. Alles, al hun ervaringen hadden zij hier opgeslagen, verwerkt en weer uitgebraakt.
Een gevoel van helderheid maakte zich van mij meester. Deze onverwachte afspraak, de lichtelijke aanraking en de emotie namen bezit van mijn willen. Niet om deze vogel te zijn, maar wel om met de uil als metafoor een vertaalslag te maken naar mijzelf, inwisselbaar, cultuur/natuur.
Onder de titel "Verloren Sterren", heb ik mijn gefragmenteerde installatie in een stationnetje, aan de rand van het centrum van Clairvaux-les-Lacs Frankrijk, tentoon gesteld. Opgelucht en blij dat dit niet in de toren kon, waar op dat moment de jonge kerkuilen rondvlogen of althans daar verwoede pogingen toe deden. Op afstand dus, met een gebaar naar de plek, de toren, was alles veel scherper. Het werd een hommage, niet aan één locatie, maar aan alle gebouwen, waar dit schouwspel zich voordoet.
Deze ervaring, die nog steeds voortwoekert heb ik later in ‘Nova Zembla’ tentoongesteld. Hier was een vruchtbare werkperiode van 6 weken aan vooraf gegaan."
Jan van den Langenberg
Tekst geschreven als toelichting op de werkperiode in Nova Zembla
---
Samenballen, uitbraken en vergeten - Gerrit van den Hoven, Brabants Dagblad
Wat hebben een terrarium met slakken en een Davidsster met elkaar te maken? De Bossche Kunstenaar Jan van den Langenberg componeert uit deze elementen een hoogst eigenzinnig oeuvre.
"Een bevriende kunstenaar zei me laatst dat langzaam ' duidelijk begint te worden wat ik wil zeggen. Dat gevoel heb ik zelf ook." I Jan van den Langenberg is een kunstenaar uit Den Bosch. In Het Grafisch Atelier ., is onder' de titel Mannen met gaten gevuld momenteel de neerslag te vinden van een project wat hij deed in Polen; in Nova Zembla maakte hij onder het motto Verloren Sterren een tentoonstelling naar aanleiding van een verblijf in . Clairvaux in de Franse Jura. Sommigen vinden hem een weirdo en kunnen weinig met zijn werk. "Mijn werk is geen . optelsom van dingen. maar zijn ontmoetingen van zaken die samen vallen. Het zijn residuen die achterblijven en dat is vaak erg persoonlijk". zegt hij. In Nova Zembla speelt bijvoorbeeld een glazen davidster een belangrijke rol. Maar. zo zegt Van den Langenberg. met het jodendom heeft het niet veel van doen. Tijdens zijn verblijf in een toten in Clairvaux viel zijn oog op het patroon in de vloer, een zeskantig motief. Door de hoeklijnen door te trekken kwam hij uit op een Davidsster. Dat er dan meteen een associatie is met het jodendom. is mooi meegenomen. In Clairvaux zou hij aanvankelijk een project doen met salamanders. Maar toen hij met videoploeg aankwam, bleek in het meer bij de toren van Clairvaux geen salamander te vinden. De autoriteiten bleken snoekbaarzen te hebben uitgezet die de salamanders hadden opgevreten. in de toren vond hij wel uilenballen van kerkuilen die daar jaren bivakkeerden. Zo kwam hij aan een nieuw project. "Uilenballen zijn informatieverstrekkers. Je kunt zien wat uilen eten. Computers zijn voor ons ook informatie verstrekkers.
Zo kwam ik op het idee de twee te in een installatie." In Nova Zembla hangen aan de muur zeven foto 's van uilenballen die hij door zeven mensen liet determineren. Dat combineert hij met een geluidssculptuur waarin computergeluiden worden vermengd met geluiden van uilen. In de glazen jodensterren zitten voorwerpen die hij uit kunsthistorische boeken haalden. Beelden van ramen in kathedralen, prooien van uilen. Die kathedralen komen er dan weer bij omdat de toren een overblijfsel van een middeleeuws kasteel is. In het Grafisch Atelier is rond dezelfde associatieve werkwijze weer een heel andere expositie ,ingericht. Ook daar veelal rond het thema natuur, waarmee Van den Langenberg immer in de weer is. In een ruimte heeft hij een terrarium waarin tientallen slakken over een glasplaat kruip'ten waaronder een kaart ligt van het gebied tussen De'n Bosch en Schijndel. Er hangen foto's van een project in de Bossche Broek in Den Bosch waarbij vlaggetjes de plek markeren waar hij padden aantrof.
In kunstkringen wint Van den Langenberg langzaam aan waardering. Hij is met vijf andere kunstenaars uitgenodigd voor een internatiopaIe expositie in Frankrijk, Nederland en Polen en in Drenthe vroeg men hem samen met Tilburger Rob Moonen plannen te ontwikkelen voor een wildviaduct. "Daar heb' ben we echt een heel mooi plan ingediend dat miljoenen kost. Binnenkort horen we of het uitgevoerd kan worden